Naast het kweken van vollegrondsgroenten is ook het ook erg leuk om in je tuin kleinfruit, zoals aardbeien, bessen of grootfruit zoals appels, peren en pruimen te telen.
Hoewel het goed mogelijk is om bv. bessen door middel van stekken op te kweken, is het toch verstandig om bomen en struiken te kopen.
Bij de diverse tuincentra heb je soms een grote keus uit allerlei soorten fruitbomen- en struiken.
Een aanrader is ook de firma Weigelia te Heerhugowaard www.weigelia.nl, met meer dan 1000 soorten planten en struiken.
Voorts kan je tegenwoordig ook terecht bij bouw- en supermarkten.
Aardbeiplanten kun je oa kopen bij de plantenstal, die in Hoorn op zaterdag tegenover de veemarkt staat en bij de meeste tuincentra.
Hoe planten?
Je kunt bij bessen en grootfruit kiezen tussen het planten als vrijstaande boom of struik of de teelt in de vorm van hagen.
Bramen, braamhybriden en frambozen worden altijd als haag geteeld.
Je slaat dan op flinke afstand van elkaar een palen in de grond, waartussen je draad spant.
Hiertussen worden op dan de struiken geplant en worden de takken in een waaiervorm aan het draad gebonden. Het is in dit geval meestal nodig dat er een enkele tak wordt weggeknipt.
Grootfruit kan ook als haag geteeld worden. Deze kweekvorm is vooral aan te raden als je over beperkte ruimte beschikt.
Aardbeien worden gewoon in regels geplant.
Wanneer planten?
Je kunt bessen en grootfruit het beste in het najaar, direct na het vallen van de bladeren, als de grond nog wat warm is. Bramen en braamhybriden plant je het best in het voorjaar.
Bomen en stuiken die in grote potten gekweekt zijn kun je het hele jaar door planten.
Je gaat bij het planten het best als volgt aan het werk:
- Graaf een ruim en voldoende diep plantgat
- Zet de boom of stuik met zijn naakte wortels een paar uur in een emmer water
- Gooi wat kompost in het plantgat
- Sla, als je een vruchtboom wilt planten iets uit het midden van het plantgat een boompaal in het plantgat
(bij struiken is dit niet nodig) - Zet de boom op enkele centimeters naast de paal en spreid de wortels goed uit
- Vul het plantgat gedeeltelijk met de uitgegraven grond en beweeg je boom of struik een beetje op en neer zodat de aarde goed tussen de wortels komt
- Gooi nu een halve emmer water in het plantgat en beweeg de struik of boom weer een beet je op en neer. De wortels moeten lekker in de modder staan
- Het plantgat verder bijvullen en de grond goed aantrappen en nog eens flink water geven
- Bevestig (als je een boom plant) de boom met een boomband aan de paal
Bessenstuiken kun je het beste flink diep planten.
Vruchtbomen mogen niet dieper geplant worden dan ze bij de kwekerij gestaan hebben.
Ze mogen in geen geval met de entplaats onder de grond komen. Doe je dit per ongeluk wel, dan gaat de boom vanuit die plaats nieuwe wortels vormen. De boom gaat dan heel snel groeien en draagt dan geen vrucht.
Snoeien van bessen, bramen, frambozen
Kruisbessen worden zo gesnoeid, dat er in het geval van een vrijstaande stuik niet meer dan 4-6 hoofdtakken blijven staan. Bij struiken aan een haag hou je 3-4 takken aan.
Snoei ieder jaar in Maart een oude tak weg en laat nieuwe scheuten hun plaats innemen. Knip tegelijkertijd de door de Amerikaanse kruisbessen-meeldauw aangetaste toppen weg, die je kunt herkennen aan de roodkleuring van de bast.
Rode en witte bessen moet je vooral goed open houden. Zorg voor een regelmatige verjonging door niet meer dan 4-6 gesteltakken aan te houden. Aan een haag aangebonden weer 3-4 takken aanhouden.
Neem elk jaar een oude tak weg. Overbodige grondscheuten bij de grond afknippen.
Zwarte Bessen dragen het beste op één- en tweejarig hout. Haal iedere winter een paar oude takken weg zodanig, dat er 4-5 takken overblijven.
Bij frambozen alle takken die het vorige jaar vrucht gedragen hebben bij de grond afknippen. Jonge scheuten zodanig dunnen dat ze ca 10 cm uit elkaar staan en aan de draden vastbinden.
Bramen dagen net zoals frambozen aan het jonge hout, dat zich de vorige zomer gevormd heeft.
Je snoeit de oude takken helemaal weg en je laat een paar van de mooiste jonge takken staan. De uitlopers van deze takken tot op ca 10 cm van de hoofdtak weg en bind alles opnieuw goed aan.
Appels en peren snoeien.
Grootfruit snoeien is een vak apart. Je kunt de essentiële regels in een boekje of op internet opzoeken, maar het beste leert u dat van iemand die u ter plekke de tips en tricks uitegt.
Wat u zelf kunt doen:
Zorg er in ieder geval voor dat er veel licht in de bomen kan doordringen. Zorg dat de bomen goed open blijven (de vogeltjes moeten er tussen door kunnen vliegen).
Buig om een snellere vruchtzetting te krijgen bij appels in Mei de takken in horizontale richting en bij peren onder een hoek van 60 graden uit. Fixeer deze stand door ze met een touwtje aan de boompaal te binden.
Haal takken, die tegen andere takken schuren weg.
Pruimen na het planten met rust laten en gewoon laten groeien. Ga pas tot snoei over als de bomen vrucht gedragen hebben.
Snoei dan na de oogst in september de naar binnen groeiende takken weg.
Planttabel
| fruitsoort | planttijd | plantafstand haag | plantafstand vrijstaand |
|---|---|---|---|
| Zwarte bes | November-December | – | 150 cm |
| Rode bes/witte bes | November-December | 75cm | 150 cm |
| Kruisbes | November-December | 75 cm | 150 cm |
| Jostabes | November-December | 100 cm | 200 cm |
| Braam | April-Mei | 150 cm | – |
| Framboos | April-Mei | 30 cm | – |
| Loganbes/taybes | April-Mei | 100 cm | – |
| Appel/Peer | November-December | Zie literatuur | 250 cm |
| Pruim | November-December | – | 250 cm |
| Druif | November-April | 150 cm | – |
| Aardbei,doordragen-de rassen | April | In rijen, op 30 cm | Tussen de rijen 60 cm |
| Aardbei, enkeldragende rassen | Augustus | In rijen op 30 cm | Tussen de rijen 60 cm |