Het gebruik van bestrijdingsmiddelen
Als we bezig zijn met het verbouwen van groenten en fruit zullen we helaas af en toe onze toevlucht moeten nemen tot bestrijdingsmiddelen.
Er wordt in de beroepsteelt een heel leger chemicaliën ingezet om plaagdieren en schimmels te bestrijden. Daarbij worden middelen ingezet die in heel lage concentraties al giftig zijn voor insecten.
Populair zijn bv de neonicotinoiden, waarvan gelukkig een groot aantal inmiddels verboden zijn.
Bij de ecologische en biologische teelt laat men vooral de natuur zijn werk doen en probeert men veel meer om plagen te voorkomen door de juiste teeltmaatregelen te nemen. Men probeert via een ver doorgevoerde vruchtwisseling sterke planten te kweken die minder last van ziektes en plagen hebben. Vruchtwisseling kun je dus zien als een vorm van preventieve ziektebestrijding. Toch kun je bij ernstige aantastingen niet om actieve bestrijding heen.
Je gaat dan als volgt te werk. Kijk bij het optreden van een ziekte of plaag eerst of die niet met de hand te bestrijden is. Zo kun je slakken en rupsen eerst met de hand wegvangen.
Om de bestrijding te vergemakkelijken kun je gebruik maken van lokmiddelen. In maart kun je heel veel slakken vangen door bv afgedragen koolstronken in greppeltjes neer te leggen. Je kunt de slakken dan bij voorkeur ‘s avonds vangen en van de tuin verwijderen.
In de herfst kun je tijdens het spitten de in de grond overwinterende dieren verzamelen etc. In de zomer kun je plankjes neer leggen waar ze onder kruipen.
Je kunt ook biervallen maken door bakjes in de grond in te graven en gedeeltelijk met bier te vullen. Het werkt goed maar heeft als nadeel dat ook veel voor ons nuttige roofinsecten zoals loopkever gevangen worden. Geen echte aanrader dus.
Rupsen kun je ook met succes met de hand wegvangen en afhankelijk van de soort moet je ze op waardplant of in de grond zoeken (zie ook ziektes en plagen), Pas als al deze middelen niet meer werken kun je overgaan tot bestrijding met rigoureuzere middelen.
Voor slakken zijn alleen middelen op basis van IJzerfosfaat toegestaan. Strooi spaarzaam en bij voorkeur voor het vallen van de avond. Je kunt het beste op de paadjes strooien of in een ring om een groep planten heen. Als de aantasting erg plaatselijk is kun je enkele korreltjes vlak naast de bedreigde plant strooien.
Rupsen kun je te lijf gaan met op pyretrine gebaseerde middelen zoals Spruzit. Je kunt ze ook uitstekend met de hand bestrijdeen. Verzamelen en ergens anders buiten de tuin uitzetten bv. Je kunt ze ook even vastpakken en knijpen……
Bladluizen zijn lastig te bestrijden. In sommige jaren treden deze dieren massaal op en kan actieve bestrijding noodzakelijk zijn. Zeepspiritus helpt vaak goed (los ca 25 gram zachte zeep samen met 25 ml spiritus op in een liter water). Door de behandeling een paar maal te herhalen kun je de luizenpopulatie aardig in toom houden.
Je kunt ook behandelen met middelen obv natuurlijk pyretrum, een extractie product uit bepaalde geranium soorten. Dat middel, Spruzit, dat echter weer dan nadeel heeft dat je ook voor ons nuttige roofinsecten dood maakt. Maak daar dan ook zeer beperkt gebruik van en ga geen bomen besproeien met dat middel.
Op den duur zal zich op de tuin een populatie lieveheersbeestjes vestigen die de luizen effectief binnen de perken houden.
De koolgalmug kun je preventief bestrijden door vroeg te planten of door afdekken met insectengaas. Is dit laatste niet mogelijk, dan kun je bv. met Spruzit bij jonge planten elke week in het hart vd plant spuiten.
Bestrijden van schimmels kun je het beste doen door de juiste teeltmaatregelen te nemen. .
Bodemschimmels bestrijd je door vruchtwisseling toe te passen.
Bladschimmels treden vooral op bij vochtig weer, waarbij vooral zwakke planten worden aangetast. Aardappelziekte komt daarom bijna alleen voor als de planten gebloeid hebben en aan hun afstervingsproces begonnen zijn.
Tomaten zijn erg gevoelig voor schimmels zodra de vruchten beginnen te groeien.
Courgettes en komkommers krijgen het vaak als de planten al een tijdje vrucht gedragen hebben. Je kunt het optreden van bladschimmels tegengaan door de bladeren van de planten zo droog mogelijk te houden. Dit geldt vooral voor tomaten. Je oogst de meeste tomaten als er sprake is van een droge zomer. In de praktijk betekent dit dat je oogst buiten meestal mislukt. Daarom is een kas ook zo ideaal. Bij een goed kasbeheer (goed luchten!) ben je vrijwel zeker van een overvloedige oogst.
Bij teelten buiten is dit vaak een moeilijke zaak, vooral als de planten grote oppervlakken innemen zoals bij aardappels.
Zodra je aardappelziekte constateert, is het verstandig om zo snel mogelijk te oogsten omdat de schimmel ook de knol aantast.
Courgettes kun je nadat je ze eind Mei geplant hebt als nateelt nog eens een keer in juni (na de erwten bijvoorbeeld) in je tuin zetten. Tegen de tijd dat je met de vroege teelt problemen krijgt heb je dan alweer vruchten aan de jonge planten. De oude plant ruim je dan op en je zet er iets anders neer wat in de vruchtwisseling past.
Amerikaanse kruisbessenmeeldauw dat zoals de naam al zegt bij kruisbessen optreedt kun je bestrijden door de toppen van de takjes af te knippen. De door de schimmel aangetaste stukken kun je herkennen doordat ze iets rood gekleurd zijn. Vooral struiken die in de (half)schaduw staan hebben er last van. Je kunt de ziekte tegen gaan door deze plaatsen te mijden en de struiken meer in de wind en in de zon te zetten. Plant bij voorkeur een ras dat tegen deze ziekte resistent is, zoals “Invicta”.
Soms zijn er situaties denkbaar dat teeltmaatregelen niet meer afdoende zijn en je de schimmel actief moet bestrijden. Je kunt dan je toevlucht nemen tot spuitzwavel en het biologische middel Neudo Vital. Beide middelen helpen de ziekte in toom te houden.
Literatuur:
- Gewasbescherming in sier-, moes en fruittuin, Uitgave Groenboekerij ISBN 90 210 00636
- Naturgemässer Pflanzenschutz, uitgave Kosmos, ISBN 3 440 06495 6.
Gewasbeschermingsmiddelen:
Eco-style, Fa. Neudorfer en Koppert Biological systems en Bayer Natria zijn verkrijgbaar bij tuincentra.